Beschadigd hoornvlies
Als het oog wordt beschadigd door verbranding – door hitte of een bijtende stof – kan niet alleen het hoornvliesoppervlak (het epitheel) worden aangetast, maar ook de stamcellen daarin, op de rand van het hoornvlies. Beschadigde epitheelcellen worden dan niet meer vernieuwd en er blijft een open wonde. Bindvlies en bloedvaten groeien over het hoornvlies heen, zodat het ondoorzichtig wordt en de patiënt het zicht uit dat oog verliest.
Stamcellen uit het gezonde oog
Deze stamceldeficiëntie kan worden gecorrigeerd op basis van stamcellen. Voor de behandeling neemt de dienst oogheelkunde wat weefsel af van het gezonde oog om een laag stamcellen en epitheelcellen te kweken. Die transplanteert het team daarna naar het aangetaste oog, waarna de patiënt geleidelijk weer beter kan zien. De behandeling bestaat al langer en wordt al sinds 2008 met succes toegepast in het UZA, maar voorlopig enkel in studieverband.
Erkenning als geneesmiddel
Door beperkte financiële middelen kon het UZA de transplant nog niet als geavanceerd geneesmiddel laten erkennen. Het Italiaanse bedrijf Holostem is daar wel in geslaagd: hun stamcelbehandeling werd door het Europees Geneesmiddelenagentschap (EMA) erkend en wordt in België terugbetaald door het RIZIV. Holostem zocht het UZA aan als expertisecentrum om de behandeling in Vlaanderen uit te voeren. Zo kon in februari 2021 de eerste patiënt worden behandeld.
Blindheid oplossen met zetmeel en gelatine
Ook dr. Bert Van den Bogerd verricht onderzoek naar het hoornvlies. In zijn doctoraat legde hij de basis voor het nabouwen van het weefsel in het lab, vooral met zetmeel en gelatine. Hij kreeg er in 2020 de Vlaamse PhD Cup voor. Dit onderzoek zet hij nu verder in de Antwerp Research Group for Ocular Science (ARGOS) van de UAntwerpen, in nauwe samenwerking met de oogchirurgen van de dienst oogheelkunde van het UZA.